simon carmiggelt herfstbloemen colijn en de AR Buthdijk, Axel buurman Millenaar de molen van Cappon pioenrozen moeder Krina   DE TEKENAAR   aan de Amstel PCB-kalender Kuiphof meneer Visser


dagboekfragment uit 1940

De tekenaar is 31 jaar
Op tweede Pinksterdag 1940 schrijf ik met een snik:
het is oorlog.

Het is oorlog.


Oorlog is het.

Over ons dierbaar vaderland is een vloedgolf van geweld en doodsverschrikking uitgebarsten. Ineens, op de vroege morgen van afgelopen vrijdag is het gekomen, dichtbij ons, in de plotselinge Duitse aanval op Schiphol. Het kwam als een monster, middenin de zoetheid van onze eerste slaap. Ons vaderland is aangevallen door schrikwekkende legerhorden!
Het toneel van ons leven is veranderd. Stralende kleuren worden verwisseld voor vale sluiers van de dood. Er is chaos. Hoeveel verdrietige angstige ogen kijken je aan! Wie spreekt een woord van troost en bemoediging? De stem van onze geliefde vorstin heeft vrijdagmorgen de oranjetroon doen oprijzen als symbool van Gods trouw over ons Nederlandse volk.
"Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer."
Maar de hierop volgende dag al kwam het bericht.
"Koningin en regering naar Engeland. Holland, behalve Zeeland, overwonnen."

Mild maanlicht valt over deze koude meiavond. Maar wat voor wereld wordt door dit zuivere licht bestraald? Boven ons ronken Duitse vliegtuigen. Wellicht hebben ze controledienst; moeten ze zien of onze stad voldoende verduisterd is. Al verscheidene avonden sinds de Duitse bezetting, gaan op dezelfde tijd de vliegtuigen over onze huizen.

Verleden week verschrikte datzelfde motorgeronk ons meer dan nu. Sirenes van de luchtbescherming waarschuwden ons met hun angstaanjagend gejank. Schuilen is nu niet meer nodig, dat wil zeggen, zolang het de machines zijn van onze overwinnaars. Zolang zij de alleenheerschappij in de lucht hebben, is er geen reden om nog voor het dood en verderf zaaien van die vliegtuigen beducht te zijn.

Hoe zouden mijn ouders en familie in Zeeuws Vlaanderen het nu maken? Zijn zij nog in de ban van deze vreselijke gevaren uit de lucht? Ook de Zeeuwse eilanden hadden zich overgegeven, luidde het persbericht van het DNB. Zou Zeeuws Vlaanderen daar ook bij te rekenen zijn? Zou het slagveld van België en Frankrijk tot mijn geboortegrond reiken?
We weten het niet. O, als ik denk aan dat vredige, mooie landschap en aan mijn geliefden die daar zijn. Of zouden ze er niet meer zijn? Zijn ze misschien geëvacueerd, zoals zovelen uit overwonnen streken van ons land in de afgelopen week?